(+30) 6948389635, (+357) 97895503
Επίκαιρα, Γνώμες
Η μεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό σύστημα που συντελείται σε πιεστικά μικρό διάστημα, σχεδόν βίαια, υπό την απειλή της οικονομικής κατάρρευσης του συστήματος και χωρίς την πολυτέλεια χρόνου προσαρμογής μπορεί να ανατρέψει ριζικά το σκηνικό της εργασιακής ασφάλισης στην Ελλάδα. Καθώς η οικονομική κρίση παρατείνεται και το δημογραφικό πρόβλημα στη χώρας μας παραμένει, παρατηρείται η συνεχής γήρανση του εργατικού δυναμικού της χώρας. Πλέον γίνεται όλο και πιο συχνό φαινόμενο εργαζόμενοι να πρέπει να εργάζονται μέχρι τα 65 ή τα 67 τους έτη προκειμένου να συμπληρώσουν τον απαραίτητο αριθμό ενσήμων για τη συνταξιοδότηση, ενώ αντίθετα οι νεότεροι αποκτούν όλο και δυσκολότερα πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
Είναι γεγονός ότι οι εργαζόμενοι της ηλικιακής ομάδας άνω των 55 μπορούν να συνεισφέρουν ενεργά κατά τα επόμενα έτη για τη στήριξη της εθνικής οικονομίας. Για να συμβεί όμως αυτό με ορθολογικό και ωφέλιμο για την κοινωνία τρόπο απαιτείται μια περισσότερο εξειδικευμένη προσέγγιση στην αξιολόγηση των επαγγελματικών κινδύνων αλλά και των δυνατοτήτων που συνεπάγεται η μεγαλύτερη ηλικία, και κατά συνέπεια είναι ιδιαίτερα σημαντική η γνώση των προβλημάτων υγείας, αλλά και των προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν από αυτά στον εργασιακό χώρο. Ένα βασικό ζήτημα που θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν είναι τα χρόνια νοσήματα που συχνά ταλαιπωρούν τα ηλικιωμένα άτομα και επιβάλουν συχνά περιορισμούς και αναγκαίες προσαρμογές στην εργασία. Εξάλλου οι παθήσεις του μυοσκελετικού που σχετίζονται με την εργασία είναι το πιο συχνό αίτιο αναπηρίας μεταξύ των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας. Τέτοιες είναι οι βλάβες των μυών, των συνδέσμων, των τενόντων, των αρθρώσεων και των οστών. Πιο συχνά επηρεάζεται η πλάτη, ο αυχένας, η οσφυϊκή χώρα και τα άνω άκρα. Οι παράγοντες κινδύνου που περιλαμβάνονται είναι τα βαριά φορτία, η κακή στάση σώματος κατά την εργασία, οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις, η χρήση εργαλείων με δονήσεις και οι μικρές περίοδοι ανάπαυσης. Τα προβλήματα υγείας κυμαίνονται από μικρούς πόνους έως σοβαρότερες ιατρικές καταστάσεις οι οποίες απαιτούν άδεια από την εργασία και ιατρική περίθαλψη. Ο λόγος που οι ηλικιωμένοι εργαζόμενοι κινδυνεύουν περισσότερο είναι ότι η διαδικασία της γήρανσης μειώνει την μυϊκή τους δύναμη και αντίστοιχα το εύρος της κίνησης των αρθρώσεων τους. Από την άλλη όμως θα πρέπει να τονιστεί ότι το πλεονέκτημα της ηλικίας είναι η σαφώς μεγαλύτερη εργασιακή εμπειρία που είναι μείζονος σημασίας προστατευτικός παράγοντας καθώς οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν την εμπειρία τους για να ελαχιστοποιούν την έκθεσή τους σε βαρύτερα φορτία και γενικότερα σε κινδύνους. Δεν έχουν διαπιστωθεί διαφορές στη μνήμη και στην ικανότητα επίλυσης προβλημάτων σε σχέση με τους νεότερους εργαζόμενους.
Ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να εξετασθεί είναι η κακώς οργανωμένη σε βάρδιες εργασία και οι υπερβολικές ώρες απασχόλησης. Οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας μπορεί να είναι λιγότερο ικανοί να ρυθμίσουν τις συνήθειες ύπνου τους. Οι ηλικιωμένοι εργαζόμενοι που εργάζονται βάρδιες ή τη νύχτα μπορεί να έχουν ανάγκη μεγαλύτερου χρόνου ξεκούρασης ανάμεσα στις βάρδιες.
Μελέτες δείχνουν ότι αν και οι ηλικιωμένοι εργαζόμενοι έχουν γενικά λιγότερα ατυχήματα, οι τραυματισμοί τους είναι συχνά πιο σοβαροί και απαιτούν μεγαλύτερο χρόνο ανάρρωσης. Οι πτώσεις φαίνεται ότι είναι η σημαντικότερη αιτία ατυχημάτων και οφείλονται στην κακή ισορροπία, στο βραδύτερο χρόνο αντίδρασης, τα προβλήματα όρασης και τον εφησυχασμό. Παράλληλα μπορεί να συνυπάρχουν καταρράκτης και παθήσεις του αμφιβληστροειδούς. Αυτές οι παθήσεις επηρεάζουν την οπτική οξύτητα και αυξάνουν τον κίνδυνο ατυχημάτων.
Οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας συχνά έχουν προβλήματα ακοής, καθώς δεν είναι σε θέση να ακούν υψηλότερες συχνότητες, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε αδυναμία αντίληψης κάποιου κινδύνου που πλησιάζει ή ενός συναγερμού. Επιπλέον είναι λιγότερο ικανοί να διατηρήσουν την εσωτερική θερμοκρασία του σώματός τους και να προσαρμοστούν στις θερμοκρασιακές μεταβολές οι οποίες μπορεί να είναι σημαντικές ιδιαίτερα σε άτομα που κάνουν έντονη χειρονακτική εργασία. Τα καρδιαγγειακά νοσήματα, και ο σακχαρώδης διαβήτης είναι επίσης αρκετά αυξημένα στις μεγαλύτερες ηλικίες και αποτελούν περιοριστικούς παράγοντες στο είδος των εργασιών που μπορεί να φέρει σε πέρας με ασφάλεια κάποιος ηλικιωμένος εργαζόμενος. Οι παράγοντες αυτοί θα πρέπει προσεκτικά να αξιολογηθούν από το ιατρό εργασίας της επιχείρησης προκειμένου να επιλεγεί η κατάλληλη θέση εργασίας για κάποιον που έχει αυτά τα προβλήματα υγείας.
Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει επίσης και στο ψυχολογικό στρες, και την κατάθλιψη που είναι αρκετά συχνά στις μεγαλύτερες ηλικίες και ενδεχομένως να αποτελέσουν επιβαρυντικό παράγοντα στην πρόκληση ενός εργατικού ατυχήματος.
Συνεπώς είναι πολύ σημαντική η λήψη μέτρων Υγείας και Ασφάλειας στην εργασία, ιδιαίτερα όταν περιλαμβάνονται άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Οι συνθήκες εργασίας θα πρέπει να προσαρμοστούν και να γίνουν φιλικότερες προς αυτούς μέσω εργονομικών παρεμβάσεων, αγωγής υγείας, κατάρτισης στις νέες τεχνολογίες, ανασχεδιασμού των θέσεων εργασίας και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής της υγείας. Η Ιατρική της εργασίας που ασκείται από ειδικούς ιατρούς σε κάθε χώρο εργασίας και με οποιαδήποτε αριθμό απασχολούμενων, μπορεί να παίξει ένα πολύ ουσιαστικό ρόλο προς την σωστή κατεύθυνση. Το μεγάλο οικονομικό ‘’στοίχημα’’ που καλείται να κερδίσει η Ελλάδα είναι αδύνατο να κερδηθεί αδιαφορώντας για την υγεία και την ασφάλεια του εργατικού της δυναμικού κάθε ηλικιακής ομάδας και είναι απαραίτητο να λάβουμε σαν κοινωνία όλα τα απαραίτητα μέτρα που θα αποτρέψουν την επιστροφή των συνθηκών που αφορούν την υγεία & ασφάλειας σε έναν εργασιακό «μεσαίωνα».
Ευθύμιος Θανασιάς