Περιβάλλον και Υγεία

images (3)    Αμίαντος και καρκίνος:   αμίαντος ο καρκινογόνος

images (3)   Το περιβάλλον και οι επιπτώσεις του στην ανθρώπινη υγεία αναμένεται να μας απασχολούν όλο και περισσότερο στο μέλλον. Πλέον έχει παγκόσμια ανοίξει η συζήτηση για τους ανεξέλεγκτους κινδύνους που κρύβει η πυρηνική ενέργεια και οι δυσμενείς επιπτώσεις της στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία. Η σχάση του πυρήνα και η ακολουθία των θερμοπυρηνικών αντιδράσεων φαίνεται να είναι αδύνατο να ελεγχθούν επαρκώς, και δυστυχώς όταν ξεφύγουν από τον έλεγχο όπως έγινε πρόσφατα στην Ιαπωνία θα επηρεάζουν για δεκαετίες την υγεία και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε για πρώτη φορά το 2007 τον αντίκτυπο σε κάθε χώρα των περιβαλλοντικών παραγόντων στην υγεία. Τα δεδομένα καταδεικνύουν πως σε κάθε χώρα η υγεία θα μπορούσε να βελτιωθεί μειώνοντας τους περιβαλλοντικούς κινδύνους που συμπεριλαμβάνουν τη μόλυνση του νερού, την ατμοσφαιρική ρύπανση, τους κινδύνους στο εργασιακό περιβάλλον, την υπεριώδη ακτινοβολία, το θόρυβο, τους αγροτικούς κινδύνους, τις κλιματικές αλλαγές, και τις καταστροφές στο οικοσύστημα. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες στην πρόκληση της περιβαλλοντικής ασθένειες μπορούν να ταξινομηθούν σε: Φυσικούς, Χημικούς, Βιολογικούς, Κοινωνικούς, ή σε συνδυασμούς των προηγούμενων. Ως μερικά παραδείγματα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα αποτελέσματα της μείωσης του όζοντος και η επακόλουθη αύξηση της υπεριώδους ακτινοβολίας στον άνθρωπο σε σχέση με τον καρκίνο του δέρματος,  τις επιδράσεις των χημικών ουσιών στον άνθρωπο, όπως η διοξίνητο ραδόνιο στα σπίτια, η Legionella spp., το εξασθενές χρώμιο στο νερό, η έκθεση στον Αμίαντο, κ.α.

Σύγχρονες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι περίπου 5 έως 10% των disease adjusted life years ( DALY) που χάθηκαν οφείλονται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Ο πιο σημαντικός παράγοντας φαίνεται να είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση στον αέρα των μεγάλων πόλεων. Η μείωση του επιπέδου ρύπανσης του αέρα, όπως καθορίζεται από τις οδηγίες για την ποιότητα του αέρα του Π.Ο.Υ υπολογίζεται ότι θα μπορούσε να σώσει 865.000 ζωές το χρόνο.

Ο Π.Ο.Υ αναφέρει επίσης ότι περισσότεροι από 13 εκατομμύρια θάνατοι παγκοσμίως θα μπορούσαν να προλαμβάνονται σε ετήσια βάση αν φροντίζαμε για την εξυγίανση και τη διατήρηση ενός πιο υγιούς περιβάλλοντος. Οι καλά δοκιμασμένες και πιστοποιημένες  περιβαλλοντικές παρεμβάσεις για την υγεία θα μπορούσαν να οδηγήσουν έως και σε 20% μείωση των συνολικού αριθμού των θανάτων στην Ευρώπη, πράγμα που μεταφράζεται σε 1,8 εκατομμύρια ζωές το χρόνο. Στην Ελλάδα, για το έτος 2002, εκτιμάται, ότι 19.966 θάνατοι ήταν αποτέλεσμα των περιβαλλοντικών παραγόντων κινδύνου. Αυτή η εκτίμηση δυστυχώς αναμένουμε να εκτιναχθεί προς τα πάνω καθώς όλο και  περισσότεροι κίνδυνοι γίνεται αντιληπτό ότι ελλοχεύουν στην Ελληνική επικράτεια όπως το χρώμιο και τα βιομηχανικά λύματα στον Ασωπό, οι χώροι ανεξέλεγκτης διάθεσης των απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), ο Αμίαντος στις στέγες των σπιτιών στα χωριά της Πρέβεζας, και τόσα άλλα που κάθε λίγο απασχολούν την Ελληνική κοινωνία.

H περιβαλλοντική ιατρική αναφέρεται σε ένα διεπιστημονικό πεδίο που περιλαμβάνει την ιατρική, την περιβαλλοντολογία, την χημεία, τη βιολογία και άλλους. Μπορεί να θεωρηθεί ως ο ιατρικός κλάδος του ευρύτερου τομέα της περιβαλλοντικής υγείας. Το πεδίο εφαρμογής του είναι η μελέτη των αλληλεπιδράσεων μεταξύ του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας, καθώς και ο ρόλος που διαδραματίζει το περιβάλλον στην πρόκληση ή στην επιδείνωση των ασθενειών. Με βάση όλα τα παραπάνω, και στα πλαίσια της ευρύτερης συζήτησης που έχει ανοίξει σχετικά με την ειδικότητα του Ιατρού της Εργασίας, θεωρώ ότι θα πρέπει να στέψουμε την ειδικότητα και προς αυτή την κατεύθυνση. Το περιβάλλον είναι ένας τεράστιος τομέας στον οποίο έχουν λόγο, αρκετοί από διάφορους επιστημονικούς χώρους. Ο ρόλος των Ιατρών Εργασίας θα πρέπει να καταστεί σημαντικός. Ποιος για παράδειγμα είναι ο ποιο αρμόδιος να πει για τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης γύρω από μια ΧΑΔΑ που πρόκειται να εξυγιανθεί; Ποιος πρέπει να έχει λόγο και γνώση για τους πιθανούς ρύπους γύρω από μια τέτοια περιοχή, για τις δυνητικές επιδράσεις τους στην ανθρώπινη υγεία και για τα προτεινόμενα παρεμβατικά μέτρα; Στην επιστημονική ομάδα που θα συσταθεί δεν είναι επιβεβλημένη η πρωταγωνιστική παρουσία του Ιατρού εργασίας και περιβάλλοντος;

Οι γνώσεις που απαιτούνται για την διαχείριση των προβλημάτων στην Υγεία που σχετίζονται με το περιβάλλον είναι ενδεικτικά:

  • διαχείριση ατμοσφαιρικών ρύπων
  • διατροφικές κρίσεις
  • κλιματολογικές αλλαγές και επιπτώσεις τους στην υγεία
  • ενδοκρινικοί διαταράκτες γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα) που προκύπτουν τα τελευταία χρόνια με την αλόγιστη ρύπανση του αναπνεόμενου αέρα, των τροφών και του νερού έχει οδηγήσει σε αύξηση των νοσημάτων όπως αλλεργίες, άσθμα, καρκίνος με επίδραση στην γονιμότητα και αύξηση των συγγενών ανωμαλιών

Οι γιατροί εργασίας οφείλουν να έχουν λόγο, γνώση, και δυναμική παρουσία σε τόσο επίκαιρα θέματα που αφορούν το περιβάλλον.

Θανασιάς Ευθύμιος

 

images (3)  Σχεδιασμός συστήματος επιδημιολογικής επιτήρησης για τον ιό H5N1: H5N1 surveillance 

 

images (3) Οι καταρρακτώδεις βροχές αυξήθηκαν κατά 12% από το 1981 ως το 2010: εδώ